Vanaf medio april is in Barlo een bijzondere expositie te zien. Langs
’t Villeken worden portretten van 25 veteranen uit de gemeente Aalten tentoongesteld. De expositie is samengesteld door het Haarts Foto Collectief in het kader van 75 jaar vrijheid. De veteranen die op de portretten zijn afgebeeld zijn Indiëgangers en mensen die uitgezonden zijn geweest naar vredesmissies buiten Nederland.
Door Karin Stronks
“Deze tentoonstelling stond vorig jaar op het programma maar vanwege de maatregelen rondom corona is het uitgesteld. Nu richten we de expositie buiten in zodat iedereen de portretten op elk gewenst tijdstip kan bekijken. Er is een speciale fiets- en wandelroute gemaakt die voert langs historische monumenten en langs deze bijzondere tentoonstelling”, vertelt Gerjo te Linde, woordvoerder van het Haarts Foto Collectief. De portretten zijn in roestvrijstalen frames op standaards geplaatst, een korte tekst onder de foto’s geeft informatie over de betreffende veteraan.
De tentoonstelling is nog niet officieel geopend, maar is te zien van april tot oktober. De expositie is ingericht op privéterrein. Gerjo: “Wij als Haarts Foto Collectief zijn dankbaar dat we de tentoonstelling op het erf van de familie Veerbeek mogen houden.”
Op een bord staat algemene uitleg over de tentoonstelling. De diversiteit van veteranen toont aan dat niet alleen lang geleden offers zijn gebracht, maar dat ook in de recente geschiedenis is gevochten voor vrijheid. “We hebben mannen en vrouwen geportretteerd, jong en oud. Het kan je buurman of buurvrouw zijn die hier op de foto staat. Je komt deze veteranen wellicht tegen in de supermarkt. Het zijn gewone mensen, net als jij en ik, die Nederlands-Indië hebben gevochten, die uitgezonden zijn geweest, die aan vredesmissies hebben meegedaan”, zegt Gerjo. De foto’s zijn gemaakt in het gemeentehuis in Aalten. Gerjo geeft aan: “Er zijn waardevolle gesprekken op gang gekomen, dat is fijn omdat we dan een goede indruk hebben van wie we fotograferen. Het was indrukwekkend om de verhalen van de veteranen te horen.”
Eén van de veteranen die in de expositie te zien is, heeft de tentoonstelling niet meer kunnen bezichtigen. Gerjo: “We hebben overlegd met mevrouw Smilda of we de foto van haar man in de tentoonstelling mee mochten nemen. Ze gaf toestemming. Het was de bedoeling dat zoon Girbe Smilda de expositie zou openen, in het bijzijn van zijn moeder. Maar vanwege de regelgeving rondom corona is dit nog niet mogelijk. Op een later tijdstip zullen we een moment plannen waarbij de veteranen die meegewerkt hebben en hun familie worden uitgenodigd.”
Marjan Ploos van Amstel is een van de veteranen die is geportretteerd. Ze is 23 als ze een half jaar naar Bosnië en Herzegovina vertrekt na een speciale training. “Ik werkte bij de luchtmacht maar was ingedeeld bij het LOT, Liaison and Observation Team, een onderdeel van EUFOR, European Union Force. Dit was een landmacht missie”, legt Marjan uit. “Het doel van LOT was om toegankelijker te zijn voor de bevolking en autoriteiten, we woonden ook tussen de mensen, eerst in tenten, later in huizen. We moesten een bepaald gebied in de gaten houden.”
In Bosnië en Herzegovina wonen in die tijd veel verschillende etnische groepen zoals moslims, Serven en Kroaten. De spanning is vaak te snijden, vooral ook omdat het verkiezingstijd is. “We zagen veel verdriet, hebben onmenselijke verhalen gehoord, maar we maakten ook wel mooie dingen mee”, vertelt Marjan. Ze haalt diep adem en vervolgt: “Ik heb in bedreigende en benarde situaties gezeten. Heb er een kras aan over gehouden, voelde me vaak jaren ouder dan mijn leeftijdgenoten. Maar ik heb er geen moment spijt van gehad dat ik ben gegaan. Als we de mensen daar ook maar een heel klein stukje op weg hebben kunnen helpen dan is het al goed, daarvoor ben je daar.” Over de expositie is Marjan duidelijk: “Ik ben veteraan maar ik heb zo veel respect voor de ‘oudere’ veteranen, voor de Indiëgangers. Vind echt dat daar veel te weinig aandacht voor is. Daarom is deze expositie zo belangrijk.”
Bron: Aalten Vooruit